چدن نشکن از اضافهکردن عناصر منیزیم و سریم به مذاب چدن خاکستری بدست میآید. از آنجا که قیمت منیزیم کمتر از سریم میباشد استفاده از این عنصر برای نشکنسازی در صنعت متداول شدهاست. مقدار منیزیمی که باید برای نشکنسازی به مذاب اضافهگردد بین 04/0 تا 06/0 درصدمیباشد. فلز منیزیم دارای نقطه ذوب و تبخیر کمی است و میل ترکیبی شدیدی با اکسیژن دارد لذا اضافه کردن آن به مذاب چدن توسط روشهای خاصی انجاممیگیرد. معمولا سعی میگردد که بجای افزودن منیزیم خالص به مذاب، از فرومنیزیم استفادهشود. عملیات نشکن کردن مذاب را میتوان در مراحل مختلف ریختهگری انجام داد که در اینجا به توضیح دو روش نشکنسازی در داخل پاتیل و نشکنسازی در داخل قالب بسندهمیکنیم .
نشکن سازی در داخل پاتیل:
در نشکنسازی در داخل پاتیل از روشهای مختلفی استفاده میگردد.
روش اول روش ساندویچی است که در آن در پایین پاتیل محفظهای تعبیه کرده و فرو منیزیم را در داخل آن ریخته و سپس روی آن یک صفحه فولادی قرار میگیرد سپس داخل پاتیل پر از مذاب میگردد. پس از گذشت مدت کوتاهی با ذوب شدن صفحه فولادی فرومنیزیم با مذاب تماس پیدا کرده و در مذاب تلقیح میگردد. در مدل دیگر روش ساندویچی به جای صفحه فولادی از ماسه دیرگداز استفاده میگردد. تنها تفاوت عملیات در اینجا این است که باید پس از ریختن مذاب در داخل پاتیل نشکنسازی ماسه را با میلگرد تکاندهیم تا مذاب با فرومنیزیم تماس پیدا کرده و منیزیم در مذاب حلشود.
روش دوم نشکنسازی در پاتیل روش پاتیل انتقال روباز نام دارد که در آن بسته آلیاژ منیزیم را در یک گوشه پاتیل قرار داده و سپس چدن مذاب بسرعت در امتداد دیگر برای کاهش تمایل به غوطهور شدن و سوختن به پاتیل ریختهمیشود.
در دو روش فوق معمولا از پاتیل در دار برای جلوگیری از شدت واکنش استفاده میگردد البته استفاده از پاتیل دردار بازیابی منیزیم را نیز افزایش میدهد
روش سوم روش غوطهوری است که در آن بسته آلیاژ منیزیم را بوسیله ابزاری مشابه شکل بسرعت وارد مذاب چدن میکنند و فرصت میدهند که این بسته بطور کامل در داخل مذاب حلشود.
روش چهارم برای نشکنسازی در درون پاتیل وارد کردن یک لنس بدرون مذاب و وارد کردن سریع ذرات منیزیم یا آلیاژ آن همراه با گاز خنثی بدرون مذاب است.
در روش پنجم از پاتیل مخصوصی استفاده میشود که قابلیت چرخیدن در جهات مختلف و متلاطم ساختن مذاب را دارد. منیزیم و یا آلیاژ آن را در داخل این پاتیل جاسازی کرده و سپس مذاب را بسرعت وارد آن میکنند. پس از آن در پاتیل بسته شده و پاتیل شروع به چرخش و تکان خوردن میکند تا منیزیم بطور کامل در داخل مذاب تلقیح و بازیابی شود.
برای القای منیزیم به مذاب چدن در پاتیل روشهای دیگری نیز وجود دارد که در اینجا از ذکر آن صرف نظر میگردد.
نشکنسازی در قالب:
در روش نشکنسازی در داخل قالب برای محفظهای را که پر از پودر آلیاژ منیزیم است را در سیستمراهگاهی بر سر راه حرکت مذاب قرار میدهیم. مذاب در حال پرکردن قالب باید در داخل این محفظه بطور کامل گردش کرده و تمام محتوای آلیاژ منیزیم خود را در داخلش ذوب و حل کرده و بدرون محفظه قالب ببرد. این روش نیازمند طراحی دقیق سیستم راهگاهی میباشد . همچنین امکان ورود ذرات آلیاژ منیزیم بصورت آخال بدرون قطعه نهایی وجود دارد